Historia „Arki Młodych”
4 grudnia 2001 r. podczas Nawiedzenia Matki Bożej w kopii Cudownego Obrazu Jasnogórskiego w Parafii św. Stanisława BM w Jaśle, Akcja Katolicka złożyła dar ofiarny – deklarację zawartą w piśmie następującej treści:
Parafialny Oddział Akcji Katolickiej Parafii św. Stanisława w Jaśle, przy pełnej akceptacji i współpracy z proboszczem ks. Tadeuszem Paszkiem utworzył i prowadzi placówkę opiekuńczo wychowawczą wsparcia dziennego pod nazwą „Ośrodek Pomocy Rodzinie i Szkole „ARKA MŁODYCH” w Jaśle, mieszczący się w domu parafialnym przy ul. Krasińskiego 4.
Opieka nad dziećmi ma charakter pracy dydaktyczno – wychowawczej poprzez wypełnianie zadań w zakresie funkcji: profilaktyczno – wychowawczej, socjalno – bytowej oraz stymulująco – wspierającej. Akcja Katolicka uzyskuje wsparcie tej działalności z Urzędu Miasta oraz od ofiarnych darczyńców. W okresie dwóch lat działalności ARKA MŁODYCH obejmowała opieką 95 wychowanków rocznie, uczniów szkół podstawowych i gimnazjów.
Każde dziecko jest tu przyjęte.
Zarząd i członkowie Parafialnego Oddziału Akcji Katolickiej deklarują w dalszym ciągu swą bezinteresowną pracę na rzecz dzieci, młodzieży i rodzin potrzebujących pomocy. To całe rozwijające się dzieło miłosierdzia: wychowanków ARKI MŁODYCH, ich rodziców, wychowawców, wolontariuszy jak również darczyńców i sponsorów – zawierzamy dziś obecnej wśród nas Matce Bożej Częstochowskiej.
W marcu 1999 r. POAK parafii Św. Stanisława z ks. dziekanem Tadeuszem Paszkiem – proboszczem podjęli inicjatywę utworzenia w domu parafialnym świetlicy dla dzieci i młodzieży z rodzin niewydolnych wychowawczo i zagrożonych uzależnieniem. Od dnia 11 maja 1999 r. przy dużym wsparciu Urzędu Miasta w Jaśle podjęto działania mające na celu: przygotowanie i wyposażenie pomieszczeń domu parafialnego na zajęcia świetlicowe oraz spełnienie wymogów administracyjnych i uzyskania wpisu tej świetlicy do rejestru Urzędu Miasta jako instytucji oświatowo – wychowawczej.
Dnia 16 wrześnie 1999 r. ks. dziekan Tadeusz Paszek poświęcił pomieszczenia świetlicy. Dnia 8 października 1999 r. ks. bp Kazimierz Górny pobłogosławił wychowanków, wychowawców i działalność Akcji Katolickiej. Od lutego 2002 r. świetlica ta działa jako placówka opiekuńczo-wychowawcza wsparcia dziennego pod nazwą „Ośrodek Pomocy Rodzinie i Szkole ARKA MŁODYCH w Jaśle” i jako taka uzyskała rejestrację w Urzędzie Wojewódzkim w Rzeszowie.
Placówka ta zaistniała w rzeczywistości parafialnej dzięki ks. dziekanowi Tadeuszowi Paszkowi – proboszczowi parafii, który na jej działalność udostępnia nieodpłatnie część budynku domu parafialnego, wspiera finansowo i bezinteresownie pełni funkcję jej dyrektora. Na powierzchnię użytkową 300 m², składają się: sala świetlicowa, sala do zajęć sportowych, sala do odrabiania lekcji i kółek zainteresowań, pracowania komputerowa, biblioteka, sala konferencyjna do organizowania różnych spotkań oraz sanitariaty i pomieszczenie magazynowe.
Placówka od początku jej istnienia zyskała dużą akceptację Gminy Miasta Jasła i jej burmistrza Andrzeja Czerneckiego, który za pośrednictwem MOPS zatrudnia dwóch pedagogów do pracy w placówce, umożliwia udzielanie wychowankom pomocy psychologicznej za pośrednictwem psychologa, członka MKRPA w Jaśle.
„Arka Młodych” w Jaśle jest jedyną w powiecie placówką opiekuńczo-wychowawczą wsparcia dziennego. Realizuje swe zadania zgodnie z ustawą o pomocy społecznej i ustawą o placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Placówka czynna jest 6 godzin dziennie w dni robocze przez cały rok. Codzienną pracę dydaktyczno – wychowawczą pełnią pedagodzy z wyższym wykształceniem magisterskim (2 etaty) zatrudnieni przez MOPS w Jaśle i oddelegowani do pracy w „Arce Młodych”.
Placówka w roku szkolnym 1999 i 2000 obejmowała opieką 95 wychowanków, a przez kolejne lata 105, 115, 122, 118 i 119. Według stanu z dnia 18 czerwca 2004 na 118 wychowanków 85 pochodziło z rodzin będących podopiecznymi MOPS i GOPS. 50 % stanowili uczniowie szkół podstawowych, 36% gimnazjum, 8% uczniów szkól średnich i 6% przedszkolaków. Dzienna średnia frekwencja utrzymuje się na poziomie 30 osób. Akces uczestnictwa dzieci w proponowanych przez placówkę formach zajęć jest dobrowolny, wymaga tylko pisemnej zgody rodziców.
Głównym celem placówki jest pomoc w wyrównywaniu szans edukacyjnych i socjalizacyjnych dzieci i młodzieży z rodzin z symptomami dysfunkcyjności, poprzez stymulację ich rozwoju osobowego, w ramach realizowanego programu opiekuńczo – wychowawczego o charakterze profilaktycznym, edukacyjnym i terapeutycznym.
Realizacja zadań w tym zakresie jest kontynuacją 7-letniej pracy ks. dziekana Tadeusza Paszka i duszpasterzy parafii św. Stanisława, wychowawców i członków Akcji Katolickiej, którzy w najbliższym środowisku lokalnym dziecka wspierają rodzinę znajdującą się w sytuacji kryzysowej, zapewniając jej pomoc w kwestiach: socjalnej i w pełnieniu funkcji opiekuńczo-wychowawczej.
Pomoc dziecku w tym zakresie ma charakter:
– planowy, bowiem opiera się na diagnozie jego potrzeb i problemów;
– kompleksowy, co oznacza, że obejmuje wiele aspektów jego życia, dotyczących zaspokojenia potrzeb rozwojowych. edukacyjnych, terapeutycznych, wzmacniających osobowość wychowanków w procesie socjalizacji.
Działania pomocowe w tym zakresie można ująć w 3 kategorie zadań:
– pomoc socjalną rodzinie,
– stymulacja rozwoju osobowego wychowanka,
– oddziaływanie profilaktyczne.
Wymienione zadania w codziennej rzeczywistości placówki, przybierają różnorodne formy pracy z dziećmi i młodzieżą w zakresie opieki, wychowania i szeroko rozumianej profilaktyki, co w efekcie ma wspomóc ich rozwój osobowy.
Sytuacje trudne, których wychowankowie doświadczają, a doświadczają ich tym częściej im w trudniejszym środowisku żyją – zaczynają je przytłaczać. Jeśli nie radzi sobie z trudnościami, po pewnym czasie jest mniej uważne i zaczyna działać impulsywnie, chce rozwiązać szybko problem, zaspokoić potrzeby, rozładować negatywne emocje. Sposoby, które wybiera w rozwiązywaniu swoich problemów coraz częściej nie liczą się z regułami życia społecznego, z dobrem innych i własnym, narusza kolejne normy, reguły – pojawiają się kary, negatywne konsekwencje wyborów i w ten sposób wpada w błędne koło, które prowadzi do zaburzonego rozwoju.
Jak zatem postępować z dzieckiem, które znalazło się w sytuacji kryzysowej, żeby choć w pewnym stopniu przyczynić się do jego prawidłowego rozwoju ?
Jeśli nie można dokonać znaczących zmian w środowisku dysfunkcyjnym rodziny, można podjąć próby pomocy dziecku na terenie placówki, aby umiało zwiększyć swoje umiejętności w radzeniu sobie z trudnościami w sposób konstrukcyjny dla własnego rozwoju osobowego.
Działania placówki w tym zakresie nie eliminują pierwotnych przyczyn urazów, lecz wpływają na osłabienie siły psychologicznych źródeł zaburzeń. Ukierunkowane są na: wspieranie dzieci w przeżywanych przez nie trudnościach, wzmacnianie ich wiary w siebie, poprzez dostarczanie społecznych doświadczeń będących przeciwwagą dla traumatycznych przeżyć, uczenie konstruktywnych sposobów zachowań oraz budowanie wokół nich alternatywnych źródeł wsparcia emocjonalnego.
Podstawowym zadaniem placówki w tym zakresie jest zapewnienie optymalnych warunków rozwoju wychowanków przez prowadzenie zajęć o charakterze edukacyjnym i socjoterapeutycznym.
Prowadzone w placówce zajęcia socjoterapeutyczne są procesem korekcyjnym, formą pomocy psychologicznej, metodą wspierającą proces dydaktyczny dzieci ze środowisk dysfunkcyjnych.
Pomoc socjalna rodzinie i dziecku w „Arce Młodych” polega na zapewnieniu opieki wychowawczej przez 5 dni w tygodniu przez 6 godzin dziennie; codziennym dożywianiu dzieci w formie podwieczorków, prowadzeniu zajęć kulinarnych (dodatkowa forma dożywiania) organizowaniu wypoczynku wakacyjnego (półkolonie) i zapewnieniu pełnego wyżywienia w czasie ferii zimowych i wakacji, bezpłatnym uczestnictwie w organizowanych wycieczkach autokarowych z wyżywieniem.
Terapia pedagogiczna stosowana jest w „Arce Młodych” jako forma pomocy dzieciom, u których występują niepowodzenia szkolne. Powoduje stymulowanie dzieci do systematycznej pracy w zakresie uzupełniania luk w opanowywanych treściach programowych oraz kształtowania operatywności wiedzy.
Terapia ruchem. Uczestnictwo dzieci w zajęciach sportowych , rekreacyjnych stymuluje ich prawidłowy rozwój psychofizyczny. W trakcie zabaw ruchowych, rozgrywanych konkursów sportowych dzieci zaspokajają potrzebę aktywności ruchowej, doznają pozytywnych emocji, uczą się przestrzegania zasad, rywalizacji oraz współdziałania w grupie.
Turystyka jest formą aktywności nie tylko rekreacyjnej, ale pozwala na włączenie aspektu edukacyjnego – realizację zadań z zakresu edukacji kulturowej, ekologicznej, przyrodniczej. Ergoterapia: Artoterapia odwołuje się do wyobraźni dziecka, kreatywności , zapewniając mu kontakt ze sztuką na poziomie twórcy (nie odbiorcy), poziomie emocjonalnym. Pozwala dziecku nieraz po raz pierwszy na osiągnięcie sukcesu, jakim jest ukończenie dzieła.
Młodzież ze środowisk zaniedbanych często później od innych osiąga poziom myślenia abstrakcyjnego. Jest to jedna z przyczyn niepowodzeń szkolnych. Te dzieci nie potrafią tworzyć dla samej przyjemności, bo boją się oceny, śmieszności, porównywania. Terapia przez sztukę w świetlicy, stwarza taką sama szansę wszystkim. Dziecko ma swój czas na tworzenie, swoje miejsce do pracy, a prac się tutaj nie ocenia, ale analizuje, co pozwala na dostrzeżenie wartości wykonanego przez dziecko dzieła.
Biblioterapia z metodą psychodramy, której istotą jest przeżycie danej sytuacji , roli w warunkach symulacyjnych, pozwala dzieciom z „trudnych” środowisk uwolnić się od doświadczeń urazowych. Większość dzieci uczęszczających do placówki zaspakaja swoje potrzeby psychiczne poprzez zabawę, gry, oglądanie telewizji, a tak ukształtowane przyzwyczajenia trudno zmienić. Media elektroniczne, zwłaszcza wizualne wykorzystywane w komunikacji spowodowały nową sytuację kulturową. Język kultury wizualnej stał się codziennością, stąd konieczność wprowadzenia korelacji między kulturą pisma i obrazu.
Zajęcia kulinarne odbywają się w ramach codziennego dożywiania dzieci w formie podwieczorków. W trakcie zajęć kulinarnych dzieci są dodatkowo dożywiane oraz uczą się racjonalnego żywienia, samodzielnego przygotowania posiłku.
Oddziaływania wychowawcze i profilaktyka stosowane w placówce Arka Młodych to codzienna praca z wychowankami nad budowaniem prawidłowych relacji w grupie, poprzez wdrażanie do przestrzegania zasad i norm obowiązujących w grupie społecznej. Stosowane formy i metody pracy, ukierunkowują aktywność dziecka na jego rozwój i sprzyjają osiąganiu założonych celów.
Do najważniejszych wydarzeń w „Arce Młodych” należą: poświęcenie świetlicy przez ks. dziekana Tadeusza Paszka 16 września 1999 r.; wizyty ks. bpa Kazimierza Górnego 8 października 1999 r. oraz 8 grudnia 2004 r. z udzieleniem szczególnego błogosławieństwa dla wychowanków i wychowawców; pierwszy Dzień Dziecka i Dzień Matki obchodzony w czerwcu 2000 r. jako spotkanie integracyjne z programem artystycznym „List do mamy”; konkursy poświęcone patronowi parafii „Św. Stanisławowi BM”; prymasowi Stefanowi Wyszyńskiemu; konkurs piosenki religijnej itp.; pielgrzymki do saktuariów Roku Jubileuszowego: w Tuchowie, w Dębowcu, w Dukli, w Miejscu Piastowym, w Strachocinie, w Kalwarii Zebrzydowskiej i Wadowicach, w Krakowie – Łagiewnikach, w Tropiu i w Przemyślu oraz Sanoku; wycieczki do Zakopanego (dwudniowa), Krynicy (4 razy), Krasiczyna, Biecza, do muzeum lalek w Pilźnie, centrum zabaw „Fikoland” w Krośnie, teatru „Maska” w Rzeszowie. Edukacja ekologiczna i przyrodnicza realizowana była również kilkakrotnie na Liwoczu, w Warzycach, w Bierówce, w Bolestraszycach a także podczas kuligu w Gładyszowie – Regietowie.
Cennym wydarzeniem było również nawiedzanie jasielskich kościołów, uczestnictwo w Drodze Krzyżowej w Mrukowej i nawiedzenie kościoła w Nowym Żmigrodzie z relikwiami bł. ks. Władysława Findysza.
Do corocznych imprez należą również: kolacja wigilijna z jasełkami i św. Mikołajem lub zabawa noworoczna urządzana w styczniu, udział w „Misterium Męki Pańskiej” wystawionym przez kleryków Seminarium Duchownego w Miejscu Piastowym, spotkania wyjazdowe z okazji Dnia Dziecka (kilka razy do Kalwarii Pacławskiej, do Tuchowa, do Ciężkowic), organizowane przez 4 lata turnieje tenisa stołowego, organizowane trzykrotnie półkolonie, zabawy andrzejkowe i inne imprezy.
W placówce wdraża się wspólną modlitwę przed jedzeniem i po jedzeniu, modlitwę Koronką do Bożego Miłosierdzia. Wychowankowie uczestniczą także w nabożeństwach majowych, październikowych, wielkopostnych a także we mszach św. w święta zniesione. Organizowane wyjazdy do sanktuariów połączone były z uczestnictwem we mszy św. sprawowanej przez ks. dziekana Tadeusza Paszka.
„Arka Młodych” ma trzyletnie doświadczenie w organizacji i prowadzeniu letniego wypoczynku dla dzieci i młodzieży w formie półkolonii. W 2003 roku zorganizowany był 10-tygodniowy wypoczynek dla 80 dzieci. W 2004 roku zorganizowane były 2 turnusy 10-dniowe półkolonii dla 60 dzieci. W 2005 r. – dwa turnusy półkolonii dla 56 dzieci. Placówka czynna jest przez całe wakacje i organizuje zajęcia rekreacyjne dla dzieci.
Dostrzegamy, że wychowankowie „Arki Młodych” traktują placówkę jako miejsce dla nich bezpieczne, szukają pomocy u wychowawców w trudnych dla nich sytuacjach, mówią o swoich problemach i chcą je rozwiązywać, korygują negatywne zachowania wobec innych, chętnie uczestniczą w proponowanych formach zajęć (chcą się sprawdzić, wykazać umiejętnościami), spędzają dużo czasu w placówce wykorzystując go na naukę własną i rozwój zainteresowań.
Funkcję dyrektora tej placówki pełni nieodpłatnie ks. dziekan Tadeusz Paszek. Wspólnotę wychowanków świetlicy od samego początku organizowała i czyni to do chwili obecnej pedagog a zarazem wykwalifikowany pracownik socjalny, wychowawca dzieci i młodzieży Jolanta Liszka. W maju 2000 roku do pracy w Arce Młodych przydzielono drugi etat. Zajmowały go: Teresa Betlej w latach 2000-2004, Barbara Krajewska na przełomie lat 2004/2005, a następnie kolejno Wioletta Dyląg i Małgorzata Gorczyca. Od września 2005 r. funkcję wychowawcy pełni Monika Gubernat