Kościół św. Stanisława (noszący potoczną nazwę kaplicy gimnazjalnej lub „Kościółka”) został zbudowany w latach 1892-1893. Inicjatorami budowy byli: ówczesny dyrektor szkoły Klemens Sienkiewicz, jego żona Hermina oraz grono nauczycielskie. Kościół miał powstać ze składek obywateli Jasła i okolicy, których zbieraniem zajmowała się szczególnie Hermina Sienkiewicz (2). Zawiązał się komitet budowy, do którego należeli: marszałek powiatu Stanisław Kotarski, poseł Adam Skrzyński, Stanisław Klobassa, poseł Romuald Palch, starosta Roman Gabryszewski, burmistrz Alojzy Metzger, ks. proboszcz Leon Sroczyński, ks. katecheta Szymon Cetnarski i dyrektor gimnazjum Klemens Sienkiewicz (3). Profesor gimnazjum Józef Sękowicz ułożył odezwę do obywateli Jasła i okolicy, wszystkich honorowych obywateli miasta, a także byłych uczniów gimnazjum jasielskiego, zwracając się o poparcie podjętego dzieła i ofiarność. Kosztorys budowy kaplicy gimnazjalnej został określony na sumę 15 000 zł. Inicjatywa budowy kościoła spotkała się z dużą sympatią i materialnym wsparciem.
Gmina Jasło ofiarowała parcelę budowlaną położoną obok gimnazjum, wydział Bursy odstąpił swój kapitał na rzecz budowy kaplicy, właściciel Gorajowic Paweł Rieger ofiarował kamieniołom dla pozyskania kamienia, a właścicielka dóbr z Trzcinicy, Włodkowa, znaczną ilość drzewa. Hermina Sienkiewicz urządziła na cele budowy zabawę fantową i przedstawienia teatralne. Napływały również indywidualne wpłaty ofiarodawców.
28 maja 1892 r. (4) uroczyście poświęcono kamień węgielny pod kaplicę gimnazjalną. W tej intencji zostało odprawione nabożeństwo w kościele parafialnym, po czym młodzież z gronem nauczycielskim i duchowieństwem udała się procesjonalnie na plac budowy. Przed zatkniętym w ziemię krzyżem delegat biskupa, miejscowy proboszcz ks. Leon Sroczyński, w asyście księży katechetów, poświęcił symboliczny kamień węgielny. Katecheta ks. Szymon Cetnarski wygłosił stosowną egzortę, wymieniając nazwiska ofiarodawców, którzy znaczniejszymi datkami przyczynili się do podjętego dzieła. W swym kazaniu podkreślił również istotę religijno-moralnego wychowania młodzieży (5).
Do końca 1892 r. wyciągnięto mury kościoła do wysokości 4 m, a w roku następnym ukończono je i pokryto dachem. Tak szybkiej realizacji przedsięwzięcia sprzyjały dochody pozyskiwane drogą składek z koncertu w auli gimnazjalnej, a także z drugiej zabawy fantowej, która przyniosła 1 415 złr (6).
7 grudnia 1893 r. miało miejsce poświęcenie kaplicy i oddanie jej do użytku młodzieży (7). Świątynię wzniesiono pod wezwaniem św. Stanisława bpa krakowskiego. Kaplica ma 35 m długości, 14 m szerokości, z galeriami opierającymi się na 10 filarach w stylu romańskim, z półkolistą absydą z 4 okienkami okrągłymi w prezbiterium. Jest zbudowana z cegły (8). Na zewnętrznej ścianie nad głównym wejściem umieszczono napis Soli Deo, co oznacza „Jedynemu Bogu”. We wnętrzu nad prezbiterium widnieje napis „Gloria in excelsis Deo”.
W kaplicy, zgodnie z życzeniem komitetu budowy, miały być odprawiane w niedziele i święta dwie msze św., tj. dla uczniów i ogółu wiernych. Ponadto komitet podał do publicznej wiadomości, że w intencji fundatorów kaplicy odprawiać się będzie corocznie msze św.
W kaplicy gimnazjalnej za zgodą jej rektora ks. Stanisława Falęckiego odprawiali nabożeństwa OO. Franciszkanie po przybyciu do Jasła w 1899 r. Mieszkali w sąsiadującej z kaplicą kamienicy u Edmunda Knebla, opłacając roczny czynsz w kwocie 800 koron (9). Równocześnie podjęli starania o budowę własnego kościoła i klasztoru. Jako patrona przyszłego kościoła franciszkańskiego konwent obrał sobie św. Antoniego Padewskiego. W kaplicy gimnazjalnej franciszkanie mieli ołtarz swego patrona w jednej z bocznych naw.
Oddanie do użytku kaplicy gimnazjalnej otworzyło nowy etap funkcjonowania szkoły. 19 maja 1909 r. odbyło się nabożeństwo z okazji wmurowania w prezbiterium tablic pamiątkowych poświęconych dyrektorowi gimnazjum Klemensowi Sienkiewiczowi i katechecie gimnazjalnemu ks. Stanisławowi Falęckiemu. Tablice zostały ufundowane przez grono nauczycielskie i uczniów. Po nabożeństwie przemówił ks. katecheta Jan Chryzostom Pasek, poświęcając swoje wystąpienie obu zasłużonym pedagogom.
Burzliwe były losy kościoła podczas I wojny światowej. Odprawiali tu nabożeństwa prawosławni Rosjanie, a także Niemcy, co uwarunkowane było zmiennością sytuacji strategicznej rejonu Jasła. Msze św. odprawiano za poległych i zamordowanych w czasie wojny uczniów. Znajdująca się w przedsionku kościoła tablica pamiątkowa dokumentuje nazwiska poległych uczniów i prof. Romana Saphiera w wojnie polsko-rosyjskiej 1920 r.
W okresie międzywojennym kościół św. Stanisława spełniał dalej swą funkcję w kształtowaniu wśród młodzieży religijnych i patriotycznych postaw. Tutaj zasiewane było wśród młodzieży ziarno zaszczepiane również w murach jasielskiego gimnazjum: „Bogu na chwałę, a Ojczyźnie na pożytek”. Do kaplicy gimnazjalnej przychodzili często na nabożeństwa mieszkańcy Jasła i okolicy.
Kaplica gimnazjalna spełniała niezwykle ważną rolę w kształtowaniu cech osobowości młodzieży jasielskiego gimnazjum. Tutaj rytm życia szkoły znaczony był głębokimi treściami religijno-duchowymi. Każda uroczystość narodowa, rocznice czy jubileusze znajdowały w kaplicy gimnazjalnej swe żywe odbicie. Tutaj młodzież czerpała siły do pracy, nauki, trwania w dobrym i szlachetnym życiu. Tutaj powstawały i dojrzewały różne poczynania związane z funkcjonowaniem szkoły. Rodziły się tu i dojrzewały powołania kapłańskie i zakonne. Do kaplicy często wstępowali uczniowie przed i po nauce. Uczęszczała tu również młodzież żeńska Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego im. bł Jolanty w Jaśle.
Każdy rok szkolny rozpoczynał się i kończył uroczystym nabożeństwem w kaplicy gimnazjalnej. W każdą niedzielę i święta nabożeństwa szkolne odbywały się o godz. 9.00. Przed ich rozpoczęciem młodzież zbierała się w budynku szkolnym w poszczególnych klasach, gdzie wychowawcy sprawdzali obecność uczniów. Następnie udawali się wspólnie z wychowawcą do kaplicy. Poszczególne klasy miały wyznaczone miejsca. W mszy św. uczestniczyli również obowiązkowo nauczyciele i dyrektor szkoły. Przed rozpoczęciem nabożeństwa księża prefekci głosili tzw. egzorty. Do mszy św. służyli przeważnie uczniowie klas czwartych. Podczas mszy św. młodzież śpiewała pieśni religijne, a podczas większych uroczystości występował chór szkolny (10).
Lata okupacji hitlerowskiej przyniosły zasadnicze zmiany w funkcjonowaniu kościoła św. Stanisława. Często wykorzystywany był do innych celów niż religijne. Służył jako miejsce schronienia dla przesiedleńców, wykorzystywano go również na magazyn zboża. Stanowisko rektora kościoła podczas okupacji piastował ks. prof. Aleksander Gotfryd. Prowadził też lekcje religii w ramach tajnego nauczania młodzieży jasielskiego gimnazjum i liceum.
Końcowym aktem zbrodni, dokonanym przez Niemców w ostatnich miesiącach okupacji, było wysiedlenie mieszkańców Jasła i prawie całkowite zniszczenie miasta. Niszczycielską działalnością został również objęty kościół św. Stanisława. Jego spalenie nastąpiło prawdopodobnie pod koniec listopada 1944 r. Spłonęło całkowicie wnętrze kościoła i dach. Pozostały jedynie mury i sklepienie w prezbiterium.
Druga wojna światowa dla wychowanków gimnazjum jasielskiego była również praktycznym sprawdzianem ideałów, które przyswajali sobie jako uczniowie w murach szkoły i w kaplicy gimnazjalnej. Wychowankowie walczyli prawie na wszystkich frontach, zarówno w kraju, jak i poza granicami Polski. Walczyli w powietrzu, na lądzie i morzach. Cierpieli i umierali w obozach koncentracyjnych, więzieniach, ginęli w egzekucjach na polskiej i obcej ziemi. Dali dowód wielkiego umiłowania Ojczyzny, a wielu z nich złożyło Polsce ofiarę życia. Nazwiska poległych i zamordowanych wychowanków gimnazjum jasielskiego w latach II wojny światowej widnieją na tablicy pamiątkowej znajdującej się we wnętrzu kościoła.
Po drugiej wojnie światowej, w warunkach zniszczenia wszystkich jasielskich świątyń, przystąpiono do odbudowy kościoła św. Stanisława jako najbardziej nadającego się do szybkiego przywrócenia mu funkcjonalności. Odbudową kierowała parafia jasielska, finansując tę inwestycję z własnych środków, a także z subwencji przeznaczonych na odbudowę miasta. Pod koniec września 1945 r. zakończono prace restauracyjne, postawiono trzy prowizoryczne ołtarze, a odbudowany kościół przejął funkcję parafii. Spełniał ją do czasu odbudowy kościoła farnego, tj. do 8 grudnia 1949 r. Później decyzją ordynariusza przemyskiego ks. bpa Franciszka Bardy, stał się kościołem filialnym. Rektorat nad kościołem został powierzony ks. Aleksandrowi Gotfrydowi. Prowadził on dalej remont kaplicy z funduszów pochodzących z ofiar wiernych. Szczególne nasilenie prac remontowych miało miejsce od marca do listopada 1953 r.
W 1956 r. funkcję proboszcza jasielskiej parafii objął ks. Stanisław Dudziński. Kaplica gimnazjalna pozostawała nadal kościołem rektorskim. Funkcję rektora kaplicy gimnazjalnej ks. Aleksander Gotfryd pełnił do roku 1961. W tym czasie wyposażył wnętrze kaplicy gimnazjalnej w Stacje Drogi Krzyżowej. Podjął także starania o wykonanie głównego ołtarza. Wykonanie projektu powierzył prof. Wiktorowi Zinowi, sugerując zachowanie jego podobieństwa do stanu sprzed wojny. Projekt marmurowego ołtarza nie został jednak zatwierdzony przez Komisję Artystyczną i Liturgiczną Kurii Przemyskiej.
Sąsiedztwo kościoła św. Stanisława z placem dawnego budynku gimnazjalnego stało się przeszkodą w latach pięćdziesiątych w uzyskaniu zezwolenia na wzniesienie nowego budynku szkolnego na dawnym miejscu. W grę wchodziły względy ateizacji młodzieży, a bliskość kościoła w uznaniu ówczesnej totalitarnej władzy mogła stanowić zasadniczą w tym przeszkodę.
Po ustąpieniu ks. Aleksandra Gotfryda z rektorstwa, kaplica gimnazjalna pozostawała nadal kościołem filialnym parafii farnej. Jej zarząd należał do proboszcza jasielskiej parafii. Istotnym problemem było prowadzenie w dalszym ciągu remontu kościoła oraz wyposażania jego wnętrza. Proboszcz parafii ks. Stanisław Dudziński wniósł w tym zakresie znaczący wkład. Wykonanie nowego projektu głównego ołtarza zostało wówczas zlecone rzeźbiarzowi amatorowi Józefowi Koczapskiemu z Przemyśla. Jego projekt został zatwierdzony przez władze kościelne i zlecony projektodawcy do wykonania. Równocześnie z wykonaniem nowego ołtarza została wykonana polichromia w prezbiterium i 4 witraże przedstawiające Ewangelistów: św. Mateusza, św. Marka, św. Łukasza i św. Jana. Polichromię zaprojektował i wykonał prof. Stanisław Jakubczyk z Krakowa. Poświęcenia głównego ołtarza dokonał ks. bp Franciszek Barda 12 maja 1963 r.
Główny ołtarz przedstawia postać Matki Bożej, po bokach usytuowane są dwie postacie w pozycji klęczącej św. Stanisława BM, patrona kościoła i św. Stanisława Kostki, patrona młodzieży. Dwa ołtarze w nawach bocznych zostały wykonane przez braci Mieczysława i Romualda Naszkiewiczów z Jasła wg. projektu artysty rzeźbiarza Stanisława Smoczeńskiego z Wojaszówki. Stanisław Smoczeński wykonał do tych ołtarzy rzeźby uzupełniające, a także figury św. Judy Tadeusza i Pana Jezusa. Z inicjatywy ks. Stanisława Dudzińskiego Józef Koczapski wykonał ławki w nawie głównej i boazerię na ścianach kościoła. W 1964 r. kontynuowano prace nad upiększeniem kościoła. Polichromię wnętrza zaprojektował i wykonał prof. Stanisław Jakubczyk. Dziś nie istniejąca już scena na suficie, przedstawiała Zesłanie Ducha Świętego, zaś nawy boczne są ilustracją ośmiu Błogosławieństw. Stanisław Jakubczyk wykonał ponadto osiem mozaik na ścianach kościoła nad galerią, które przedstawiają: św. Ojca Maksymiliana Kolbego, św. Brata Alberta, św. Królowę Jadwigę, bł. Anielę Salawę, bł. Księdza Bronisława Markiewicza, bł. Księdza Jana Balickiego, bł. Księdza Augustyna Czartoryskiego i św. Księdza Biskupa Józefa Sebastiana Pelczara.
Nasz „kościółek” to miejsce, w którym czuje się ducha wielu pokoleń. Bliskość ołtarza, małe i skrome wnętrze pomaga skupić uwagę na obecności Żywego Boga. Codziennie po porannej Mszy świętej do wieczornej wystawiony jest Jezus w Najświętszym Sakramencie Ołtarza, by wysłuchać pragnień naszych serc. Serdecznie zapraszamy do nawiedzania naszego koscioła.